هنوز موج اول کرونا در کشور مهار نشده است، کرونا آزمون و خطایی مدیریت نمی گردد - مجله توسعه دهنده

به گزارش خبرنگاران به نقل از ایسنا، دکتر حمید سوری عضو هیات علمی گروه اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به وقوع پیک سوم کرونا در تهران و بعضی دلایل وقوع آن، مطرح نمود: تهران نسبت به سایر استان های کشور ویژگی های خاصی دارد، لذا کنترل و مدیریت اپیدمی و بحران در این کلان شهر مستلزم برنامه ریزی و سیاستگذاری های ویژه تری است.

بعضی دلایل سخت و پیچیده بودن کنترل اپیدمی در تهران

وی تراکم بالای جمعیتی، حجم بالای ترددهای درون و برون شهری، رفتارهای اجتماعی و شیوه های متنوع زندگی در مناطق مختلف تهران را دلیل ویژه بودن شرایط اپیدمی در این استان مطرح نمود و گفت: به عنوان پایتخت کشور تعاملات متفاوتی در تهران وجود دارد که در کنار تفاوت های منطقه ای و محلی در خود تهران و حاشیه آن، طبیعتاً ترکیبی از انواع شیوه ها و رفتارهای متنوع زندگی مشاهده می گردد که همین مسایل مقابله با اپیدمی و کنترل آن را بسیار سخت و پیچیده می نماید.

دکتر سوری اضافه کرد: همچنین در این شرایط مرتبا با تغییر سریع الگوی اپیدمی روبرو می شویم، اظهار کرد: برای روبروه صحیح با این شرایط باید سیاستگذاری ها و برنامه ریزی ها به سرعت تغییر نموده و اصلاح گردد.

این اپیدمیولوژیست با بیان اینکه متاسفانه علیرغم تمام اقدامات انجام شده توسط ستاد مقابله با کرونای تهران، این استان و کل کشور شرایط خوبی ندارد، با تاکید بر ضرورت تغییر و اصلاح رویکرد و سیاست ها در قبال پاندمی کرونا، مطرح نمود: پیک سوم کرونا در حالی بوجود آمده که شاخص های بیولوژیک و قدرت بیماری زایی ویروس تغییر چندانی ننموده و اگرچه جهش هایی داشته ولی در حد تاثیرگذاری بر قدرت بیماری زایی و اپیدمیولوژی بیماری نبوده است.

دکتر سوری با بیان اینکه الگوهای ابتلا نیز تغییر زیادی نداشته، اظهار کرد: برخلاف بعضی گفته ها جمعیت مبتلایان نیز تغییری ننموده، بر اساس مطالعات انجام شده میانگین سنی مرگ ناشی از کرونا در تهران طی سه ماهه اول اپیدمی یعنی از اواخر بهمن تا اردیبهشت حدود 69.5 سال بوده و الان هم حدود 69 سال است و یا میانگین سنی مبتلایان حدود 55 سال بوده که الان نیز تفاوت چشمگیری ننموده است. البته نسبت ابتلا در خانم ها نسبت به آقایون بیشتر شده که افزایش میزان روبروه خانم ها با ویروس نسبت به ماه های اول اپیدمی می تواند یکی از دلایل آن باشد.

انتقاد از اظهارنظرهای غیرتخصصی در رابطه با اصطلاحات اپیدمیولوژیک

این عضو هیات علمی گروه اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ضمن انتقاد از بعضی اظهارنظرهای غیرتخصصی در رابطه با اصطلاحات مرتبط با علم اپیدمیولوژی همچون موج اپیدمی، مهار، کنترل و یا مدیریت اپیدمی، با تاکید بر اینکه هر کدام از این اصطلاحات تعریف خاصی داشته که در زمان اظهارنظر باید مدنظر قرار بگیرد، مطرح نمود: به عنوان نمونه این روزها بیشمار از سوی افراد و حتی بعضی مسوولان و متخصصان می شنویم که کشور وارد موج سوم اپیدمی شده در حالیکه این مساله اظهارنظر غلطی است؛ ما هنوز موج اول کرونا را پشت سر نگذاشته ایم که بخواهیم وارد امواج بعدی شویم.

این اپیدمیولوژیست با بیان اینکه نوسانات فعلی آمار کرونا در کشور، قله یا پیک Peak اپیدمی نام دارد نه موج Wave، در رابطه با تفاوت موج و پیک در اپیدمی ها، شرح داد: گاه شنیده می گردد که از این دو واژه مانند بسیاری واژه های تخصصی اپیدمیولوژی استفاده نادرست می گردد، در حالیکه بکارگیری هر واژه معنای خاص خود را دارد و طبیعتا انتظارات و اقدامات مختلفی را طلب می نماید.

چه زمانی موج اول را رد می کنیم؟

وی ادامه داد: زمانی از واژه موج استفاده می کنیم که طغیان یا اپیدمی بیماری یک یا چند پیک را پشت سر گذاشته و به مرحله کنترل درآمده، یعنی اپیدمی به حد خاموشی رسیده یا خاموش شده است، برای مثال در آنفلوانزای فصلی که دوره های اپیدمی ممکن است در یک سال خاموش گردد و شرایط بیماری به حالت عادی، یا آندمی برسد و دوباره پیک دیگر آغاز گردد می گوییم موج دوم آمده است.

دکتر سوری تشریح کرد: در پاندمی کووید 19 زمانی گفته می گردد اپیدمی خاموش شده و دو دوره دوهفته ای مورد جدید ابتلا گزارش نگردد، این در حالیست که در پاندمی اخیر، ایران و امریکا هنوز موج اول اپیدمی را مهار ننموده اند که بخواهند وارد موج بعدی شوند، ولی هنگ کنگ، نیوزلند و استرالیا در موج های بعدی قرار دارند، چراکه توانستند طی چند دوره اپیدمی را مهار نموده و گزارشی از موارد جدید ابتلا نداشتند.

نوسانات مشاهده شده در آما ر ابتلای بیماری پیک های مختلف اپیدمی است

وی با بیان اینکه بالا و پایین شدن و نوسانات مشاهده شده در آمار ابتلای بیماری پیک های مختلف اپیدمی نامیده می گردد، گفت: بعضی از پیک ها و نوسانات عظیم ترند که بر این اساس کشور ما الان وارد پیک سوم شده، بنابراین توجه به این اصطلاحات در زمان اظهار نظر در این رابطه لازم است.

وی با تاکید بر اینکه در اپیدمی ها نباید اطلاعات خام و ناپخته در سطح جامعه منتشر گردد، مطرح نمود: موضوعات و اصطلاحات مرتبط با اپیدمی ها، علمی تخصصی بوده که باید بر اساس مبانی تخصصی و توسط افراد متخصص این حوزه تحلیل گردد، در غیر این صورت جامعه دچار خطا و گمراهی شده و تبعات جبران ناپذیری ایجاد می نماید.

ضرورت تغییر اساسی رویکرد تصمیم گیران نسبت به کنترل اپیدمی

این عضو هیات علمی دانشگاه در ادامه با تاکید بر ضرورت تغییر اساسی رویکرد مسوولان و تصمیم گیران نسبت به کنترل اپیدمی، مطرح نمود: نگاه، استراتژی و روینمودها باید از درمان به سمت پیشگیری تغییر کند، بر این اساس باید ترکیب سیاستگذاران، کمیته های تصمیم گیر و همچنین مشاوران تغییر کند تا ضمن اتخاذ تصمیمات درست، پیغام های اشتباه نیز به جامعه منتقل نگردد.

وی با انتقاد از انتشار گسترده اظهارات ضد و نقیض در رابطه با موضوع پاندمی کرونا در سطح جامعه، گفت: آن قدر طی این مدت حرف های ضد و نقیض و گاه غیرواقعی در سطح جامعه مطرح شده که حرف های درست و منطقی در میان آنها گم شد، تاسف برانگیزتر آنجاست که گاهی همین اظهارات ضد و نقیض و نادرست توسط رسانه ملی و رسانه ها نیز منتشر می گردد.

این عضو هیات علمی دانشگاه تبعات انتشار اخبار ضد ونقیض و هچنین انتقال پیغام های نادرست به جامعه را بسیار خطرناک دانست و گفت: به عنوان نمونه بارها در رابطه با آمار مبتلایان بدون علامت، آمار واقعی مبتلایان، زمان فراوری دارو واکسن و بعضی موضوعات دیگر، اظهارات ضد و نقیضی مطرح شده که هیچ کدام مستندات علمی درست و قابل دفاعی ندارد، گاها همین مسایل به تغییر رفتار و عملکرد افراد جامعه در قبال بیماری، رهاسازی پروتکل ها و عادی سازی شرایط و در نتیجه شعله ور شدن مجدد اپیدمی منجر می گردد.

دکتر سوری در ادامه این گفت و گو همچنین با اشاره به وجود مناسبت های مختلف مذهبی، ملی و اجتماعی در کشور و تاثیر آن بر کنترل بیماری، اظهار کرد: برای تمامی این مناسبت ها باید یک نسخه واحد و کلی پیچیده گردد و سپس متناسب با شرایط در هر مناسبت تصمیمات کلی اتخاذ شده با بعضی اصلاحات، عملی و اجرایی گردد. عدم وجود نسخه واحد منجر به ایجاد ناهمانگی ها در بازگشایی ها و مناسبت های مختلف شده است.

ناهماهنگی ها و عدم اتخاذ تصمیمات به موقع از دلایل ورود به پیک سوم

وی ناهماهنگی ها و عدم اتخاذ تصمیمات به موقع را دلیل دیگر بروز شرایط نامناسب اپیدمی در کشور و ورود به پیک سوم مطرح نمود و با تاکید بر اینکه در این شرایط مردم باید فعالانه تر و با مسئولیت پذیری بالاتری برخورد نمایند، اظهار کرد: البته نباید تنها مقصر بروز این شرایط را مردم بدانیم، چراکه در شرایط بحرانی مردم باید ساماندهی و کنترل شوند. به عبارت دیگر مدیریت شرایط بحران فعلی نیازمند نظارت و مداخلات جدی از سوی مسوولان است.

وی با بیان اینکه نمی توان بحران کرونا را آزمون و خطایی مدیریت کرد، ادامه داد: باید مداخلات جدی تری اتخاذ و دنبال گردد، در مرحله اول باید بدانیم اثربخشی هر مداخله چقدر بوده و در مرحله دوم میزان هزینه اثربخشی و تاثیر آن در جامعه را بسنجیم. همچنین باید مکانیزم هایی برای پیشبرد برنامه ها طراحی کنیم تا ضمن کاهش هزینه ها، اجرای آن را تسهیل کند.

هشدار نسبت به تبعات ایجاد تقاضاهای القایی در سطح جامعه

این اپیدمیولوژیست همچنین در رابطه با همزمانی پاندمی کرونا با آنفلوانزا در فصل پاییز، نسبت به ایجاد تقاضاهای القایی در سطح جامعه هشدار داد و گفت: تزریق واکسن آنفلوانزا تنها برای گروه آسیب پذیر و در معرض خطر ضروریست ولی متاسفانه الان شرایطی ایجاد شده که همه مردم خواستار تزریق واکسن هستند، گاها این مساله به دنبال ایجاد تقاضای القایی در سطح جامعه از سوی بعضی شرکت های دارویی و افراد منفعت طلب رخ می دهد که باید با سیاستگذاری درست کنترل و مدیریت گردد. درغیر اینصورت ممکن است نیازمندان واقعی نتوانند نسبت به تزریق واکسن اقدام نمایند.

وی با بیان اینکه نگرانی از همزمانی کرونا و آنفلوانزا در حدی نیست که جامعه را وحشت زده کنیم، اظهار کرد: تبعات ناشی از این وحشت زدگی بسیار بیشتر از خود بیماری است، علاوه بر این، دو ویروس کرونا و انفلوانزا به لحاظ ماهیتی خیلی هم افزایی ندارند و از طرفی تزریق واکسن برای افراد در معرض خطر بسیاری از تبعات ناشی از این همزمانی را کاهش می دهد.

دکتر سوری در انتها با تاکید بر اینکه در شرایط اپیدمی رسانه ها باید بسیارهوشیارانه تر عمل نمایند، اظهار کرد: باید به گونه ای عمل گردد که نه جامعه دچار التهاب اضافه گردد و نه تحت تاثیر فضاهای تبلیغاتی قرار بگیرند، باید با برخورد کاملاً منطقی و متوازن، کاملا معقولانه برخورد گردد.

این استاد دانشگاه به رسانه ها و به خصوص رسانه ملی توصیه کرد که برای تهیه برنامه های علمی و دعوت از مهمانان از چند مشاور متخصص برای کنترل و نظارت جدی بر محتوای برنامه ها استفاده نمایند. چراکه در غیراینصورت جامعه دچار گمراهی می گردد و زمانی که گمراهی رخ دهد، تبعات آن درمتن جامعه جبران ناپذیر است.