یک اقتباس آبرومندانه - مجله توسعه دهنده

با وبسایت سازمان نظام مهندسی همراه باشید.

گروه فرهنگ و هنر خبرنگاران؛ ما که جنگ را از سر گذراندیم میدانیم فهماندن حقیقت جنگ به کسانی که، از بخت نیک این تجربه را نداشته اند، چه اندازه سخت است. میدانیم که زبان از عهده برنمی آید، ناتوانی اغلب غلبه میکند و سرانجام میبینیم که این تجربه انتقال ناپذیر است. ریچارد کاپوشچینسکی

بی مقدمه بگویم فیلم به شدت خوب است. سوژه جذاب، بکر و پرداختنی است، فیلم قصه دارد و می تواند مخاطب عام را که شاید چندان به تکنیک های سینمایی آشنا نیست تا آخرین لحظه پای فیلم میخکوب کند.

احساسات تماشاچی حین فیلم برانگیخته می شود، بیننده با فراز و فرود قصه غمگین و شاد می شود، اسارت را با همه وجود لمس می کند، به قولی پیام داستان مستقیما بر قلبش می نشیند و او را سخت درگیر میکند. ممکن است در نگاه اول این طور به نظر برسد که شخصیت ها عمق کافی ندارند و نمی¬توانند روح را بخراشند و اثری ماندگار در ضمیر بیننده به جای بگذراند، اما درست که بنگریم می بینیم علاوه بر تک پرسوناژ ها کل این بیست و سه نفر باهم یک شخصیت واحد دارند که اتفاقا بسیار هم عمیق و به یاد ماندنی است، مجموعه بیست و سه نفر، قهرمان است، کاراکتر اصلی است، حضور آن ها کنار یک دیگر یک پرسوناژ خاص و ستودنی است.

نقطه قوت دیگر اقتباسی بودن فیلم نامه است، این فیلم از معدود نمونه های اقتباسی سینمای ایران است که توانسته اقتباس خوبی باشد و به قولی حق منبع را بیان کند، نویسنده توانسته همزمان دو داستان ملاصالح و بچه ها به گونه ای پیش ببرد که از خط روایی اصلی یعنی اسارت بیست وسه نفر خارج نشود و همچنین قصه ملاصالح آنقدر کم رنگ نشده که در روایت اصلی گم بشود و فراموش شود. فیلم در بسیاری از لحظات به فرم میرسد یعنی چه را در ذهن مخاطب ایجاد می کند و بلافاصله پاسخ می دهد، میزانسن متناسب با قصه و کاملا باور پذیر است.

در مورد کارگردانی باید گفت: کارگردان بسیار معمولی، بدون هیچگونه تکنیک خاص و فروتنانه عمل کرده است، فیلم مستند گونه کارگردانی شده و به هیچ وجه سعی در به رخ کشیدن کارگردانی یا به قولی امضا زدن نشده است. دوربیندر سکانس های معدودی روی دست می رود و اغلب موارد ثابت است، همچنین گاهی (مانند صحنه شکنجه) با استفاده از نمای کلوز آپ و اسلوموشن سعی شده تاثیرگذاری بیشتر شود که ناموفق بوده و باورپذیری صحنه را کم کرده است.

پردازش برخی صحنه ها مانند سکانس شکنجه و یا مصاحبه با بچه ها کم و ناموفق اجرا شده و به نظر می¬رسد کارگردان عمدا به عمق رنج و سختی نپرداخته تا این تلخی، لذت وشیرینی فیلم را به کام مخاطب تلخ نکند، اما متاسفانه این کار به باورپذیری فیلم ضربه زده است. مثلا صحنه شکنجه نهایتا ختم به چند لگد می شود و یا صحنه مصاحبه به توسری و سیلی محدود است در حالی که مخاطب انتظار شکنجه های بسیار سخت تری را دارد.

در مجموع بیست و سه نفر در مدیوم خود فیلم موفقی است که توانسته مخاطب خود را راضی کند، یک نمونه خوب اقتباس و نمونه جدیدی از شخصیت پردازی در سینمای ایران، اما با کارگردانی متوسط و همچنان مانند اغلب فیلم های ژانر دفاع مقدس ناتوان از انتقال کامل مفهوم جنگ نهایتا به این جمله می رسیم که سرانجام می¬بینیم که این تجربه (جنگ) انتقال ناپذیر است.