نگاه علی نصیریان به دوبلورهای نقش هایش - مجله توسعه دهنده

به گزارش گروه فرهنگی خبرنگاران، علی نصیریان که در برنامه پرانتز باز رادیو نمایش حاضر شده بود، در پاسخ به پرسش نغمه دانش، یکی از کارشناسان برنامه درباره نقش پررنگ گویش ها و لهجه ها در ادبیات دهه 50 و 60 و به تبع آن کاربرد آن در فیلم ها و سریال ها و فرهنگی که وامدار آن بوده است و نقش مرحوم علی حاتمی در این جهت، اعلام نمود: علی حاتمی در کارهایش متکی بر دوبلور بود؛ البته آن موقع هنوز صدابرداری سر صحنه راه نیفتاده بود و اگر قرار بود خود بازیگر هم حرف بزد، باید می رفت به استودیوی صدا و دوباره جای خودش صحبت می کرد؛ البته مرحوم حاتمی برخلاف داریوش مهرجویی و ناصر تقوایی معتقد بود که دوبلورها باید جای بازیگران حرف بزنند.

نصیریان در این زمینه شرح داد: تاکید بر استفاده از صدای خود بازیگر به این علت است که خود هنرپیشه حس کلام یادش است؛ البته ممکن است دوبلورها صدای شیک تری داشته باشند ولی حس بازیگر با صدای خود او قطعا بهتر منتقل می گردد. برای مثال چه کسی بهتر از خود من می توانست در هالو یا سربداران حرف بزند؟ وگرنه همان اتفاقی می افتاد که در ناخدا خورشید رخ داد و من نتوانستم بروم و آقایی به جای من صحبت کردند که چندان نپسندیدم.

این بازیگر قدیمی در عین حال اعلام نمود: البته دوبلورهای کارآمد هم زیاد داریم. مثل مرحوم پرویز بهرام یا ناصر طهماسب. آقای طهماسب در سریال هزاردستان و کمال الملک به جای من حرف زدند و به خوبی از عهده این کار برآمدند. ناصر طهماسب انقدر وسواس داشت که به هنگام فیلمبرداری سر صحنه می آمد و کار ما را دیدن می کرد و توانست به خوبی نقش من را بگوید.

بازیگر نقش ابوالفتح صحاف در سریال هزاردستان درباره این پروژه یادآور شد: به هر حال لهجه برای این شخصیت، آن را به مراتب گیراتر و مجذوب نماینده تر می کرد و از آنجا که علی حاتمی دیالوگ ها را به شکل آذری نوشته بود، سیروس طاهباز به شهرک سینمایی آمد و با هم دیالوگ های ترکی را کار کردیم. من هم سعی کردم لهجه ها را درست ادا کنم. حُسن این کار در آن بود که هنگام دوبله، طهماسب از صدای من ایده گرفت و توانست هنرمندانه این صدا را ایجاد و اجرا کند.

نصیریان در پاسخ به پرسش مجید واشقانی، مجری پرانتز باز مبنی بر اینکه از بین نقش هایی که تا به امروز ایفا نموده است، کدامیک به لحاظ به کارگیری گویش و لهجه دشوارتر بوده است؟، از فیلم سینمایی شیرسنگی به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی نام برد.

این بازیگر قدیمی به صحبت هایش ادامه داد: شیرسنگی لحن و لهجه بسیار سختی داشت؛ چراکه در فضای ایلاتی می گذشت و درباره قوم لر و بختکمک بود. برای همین خیلی تمرین کردیم و آقای جعفری جوزانی کمک کردند و در نهایت لهجه کار عایدی.

صحبت های مهمان پرانتز باز، سپس با این اظهارات علیرضا بهرامی، کارشناس برنامه همراه شد که به هنگام ایفای یک نقش، بازیگر با تمام اعضا از جمله زبان با مخاطب حرف می زند و در این جهت در حقیقت زبان و نوع گویش، ابزاری برای انتقال حس بازیگر به دیدنگر محسوب می گردد.

او با یادآوری ایفای نقش های متفاوت در فضای سینما و تلویزیون به وسیله علی نصیریان که به تبع آن به ادای لهجه های مختلف ـ از آذری در هزاردستان گرفته تا لری در شیرسنگی و ... ـ انجامیده است، به نقش این بازیگر در باورپذیری این شخصیت ها تاکید نمود و اینکه همواره در این جهت گروهی از بازیگران را هم با خود همراه نموده و به سمت و سویی سوق داده است.

بهرامی با یادآوری اینکه بعضی از این فیلم ها مبلغ یک فرهنگ و جغرافیا برای نسل های بعدی بوده اند، بار دیگر به شیرسنگی مسعود جعفری جوزانی اشاره نمود که معرف فلسفه و فرهنگی است که برای همواره در تاریخ ایران ثبت شد.

علی نصیریان با تایید این اظهارات، درباره فرهنگی که شیرسنگی مبلغ آن بوده است، شرح داد: سابق بر این، افرادی که سابقه درخشان و برجسته ای در ایلات داشتند و ایثار و فداکاری نموده بودند، زمانی که فوت می کردند بر سر قبرشان یک شیرسنگی می گذاشتند تا بگویند شیرزن و شیرمردی بوده است.

او به صحبت هایش افزود: درباره فیلم هالو که من بازی کردم، فردی به من گفت شما یک شخصیت ایرانی را در فیلم ثبت کردید که الان پیدا نمی گردد؛ آدمی که انقدر صادق و راستگو باشد.

نصیریان در این زمینه بعلاوه به اهمیت نقش لوکشین، در نمایش و ثبت فرهنگ های پیشین اشاره نمود و گفت: بعضی لوکیشین ها مثل بازار قدیمی هزاردستان یا لوکیشن سربداران خیلی مجذوب نماینده است. چراکه مربوط به دوره های تاریخی است که دوباره بازسازی و ثبت می گردد. حتی همین اواخر در فیلم خورشید مجید مجیدی، لوکشینی داشتیم که در پشت بام مغازه ها درست نموده بودند و من ابتدا فکر کردم این بنا قدمتی دارد اما گفتند این لوکیشن را ساخته ایم. بازسازی و درست کردن مکان هایی که از بین رفته اند و نشان دادن آنها در فیلم ها و سریال ها خیلی مجذوب نماینده است.

این بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون بار دیگر با تاکید بر اهمیت لحن، لهجه و گویش بازیگر، توضیح داد: درست است که اصل سینما بر تصویر راسخ است اما تصویر به تنهایی شاید رسا نباشد و صدا و گفتار به انتقال حس بازیگر خیلی کمک می نماید.

علی نصیریان سپس با اشاره به اهمیت آشنایی به فرهنگ های مختلف به وسیله بازیگران، اعلام نمود: هنرپیشه باید کتاب بخواند. ما در فضای ایران کار می کنیم اما این بدان معنا نیست که کتاب های ترجمه را نخوانیم. خواندن کتاب در شخصیت سازی بازیگر را کمک می دهد. من در دوران جوانی و نوجوانی به کتاب های راهنمایی و جمال زاده علاقه بسیار داشتم که اتفاقا در قصه های آنها نقش لحن و لهجه پررنگ بود.

این بازیگر در بخشی از برنامه پرانتز باز که آدینه، 18 تیر ماه به مردم سیستان و بلوچستان تقدیم شد، ابراز امیدواری کرد که مردم این استان از شرایط و گرفتاری پیش آمده نجات پیدا نمایند و تاکید نمود ما در اینجا خیلی نگران مردم سیستان و بلوچستان هستیم.