منظور از امنیت غذایی چیست و شرایط آن در ایران چگونه است؟
به گزارش مجله توسعه دهنده، امنیت غذایی دسترسی همه مردم به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن یک جسم سالم و زندگی سالم می باشد و زمانی تامین می گردد که سبد غذایی خانواده به صورت صحیح تهیه گردد.
امنیت غذایی بنا بر تعریف سازمان ملل، دسترسی همه مردم به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن یکجسم سالم می باشد و سه عنصر مهم آن؛ موجود بودن غذا، دسترسی به غذا وپایداری در دریافت غذا می باشند.
- موجود بودن غذا: شامل میزان مواد غذایی در مرزهای ملی به وسیله فراوری داخلی و واردات مواد غذایی می باشد.
- دسترسی به غذا: دسترسی فیزیکی و مالی به منابع، جهت تأمین اقلام غذایی مورد احتیاج جامعه
- پایداری در دریافت غذا: ثبات و پایداری دریافت ارزش های غذایی مورد احتیاج جامعهمی باشد.
عوامل تاثیرگذار در امنیتغذایی یک جامعه
- درآمد خانواده
- ذائقه و دانش تغذیه ای خانواده ها درنحوه تخصیص بودجه برایتهیه بهترین نوع غذای در دسترس و چگونگی تقسیم غذا در خانواده می باشد
- همکاری سازمان ها و نهادها هم برای تأمین این اصل مهم در یک کشور
سازمان مسئول باید نسبت به نوع موادغذایی، میزان و قیمت آنها همواره آگاه باشد و آنالیز کند که همه مردماز نظر فیزیکی به این غذا دسترسی داشته باشند و درآمدشان به قدری باشد که بتوانند این غذا را بخرند و این سازمان در صورتبروز بحران باید زنگ خطر را به صدا درآورد و اندازه گیری این امنیت را برعهده بگیرد
تهدیدات امنیت غذایی چیست؟
- گرانی مواد غذایییکی از عوامل تهدید نماینده امنیت تغذیه ای است.
- واردات کالاهایاستراتژیک
- آلودگی ها
- افت استاندارد و نقص در نظامتوزیع غذا
امنیت غذایی در جهان
سازمان فائو طیگزارشی اعلام نمود که برای تامین غذای جمعیت 9 میلیارد نفری جهان در سال 2050، باید دو برابر میزان کنونی فراوری کرد و برایرسیدن به این هدف باید موانعی مانند محدودیت زمین های کشاورزی، کمبود آب، قیمتبالای انرژی، افت سرمایه گذاری در زمینه تحقیقات کشاورزی و افزایش ضایعات غذایی رادر نظر داشت.
سازمان فائو با توجه به چشم انداز امنیت غذایی قرن 21 جهان مربوط به کمبود مواد غذایی، فراوری موادغذایی را در قرن حاضر با مشکلاتی پیش بینی کرده است. از این رو رقابت بر سر زمین هایکشاورزی و منابع آب، قیمت بالای انرژی و تغییرات آب و هوایی همگی نشان می دهد کهباید با منابع کمتر، غذای بیشتری برای مردم سرتاسر جهان فراوری گردد. رشد پایدار دربخش کشاورزی، عاملی حیاتی برای تغذیه جهان در دهه های آینده است .
امنیت غذایی در ایران
سازمانخواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، جمهوری اسلامی ایران را الگوی امنیت غذایی درمنطقه توصیف کرد.
مدیر کل فائوگفت: ایران الگوی بسیار خوبی است برای این که ببینیم چگونه می توان در شرایطبسیار سخت به امنیت غذایی دست یافت. فائو و ایران همکاری نزدیکی با یکدیگر دارند وما در نظر داریم با ایجاد مرکزی در ایران به ویژه در دو بخش شیلات و آبیاریکشاورزی که کارشناسان ایرانی تجارب زیادی در ان دارند، به مردم منطقه آموزش دهیم .
از طرفی پس از سرانجام یافتن جنگ تحمیلی سیاست ها و برنامه های دولت برایاصلاح نابسامانی ها و توسعه امور کشور در قالب برنامه های توسعه مالی، اجتماعیو فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تجلی کرد و پس از آن، چالش های اساسی کشور از قبیلجوانی جمعیت، افزایش سطح مشارکت اجتماعی، توجه به امر اشتغال و فراهم آوردن رشدمالی مورد احتیاج برای کاستن از نرخ بیکاری فعلی، توسعه منابع انسانی، فناوری وبهره مندی از منابع و امکانات کشور باید مورد توجه قرار گیرد.
رسیدن به امنیت تغذیه ای بیش از هر چیز دیگری توجه را به اصلاح الگوی مصرف جلبمی نماید، حجم زیاد ضایعات نان، اتلاف زیاد منابع آبی به دلیل استفاده روش هاینادرست آبیاری کشاورزی و از جهت دیگر عدم توجه به نگهداری مناسب از محصولات زراعیو باغی از مصادیق نگران نماینده در این زمینه است .
اثرات افزایش قیمت غذا
- فقر نوعاً با افزایش قیمت غذا بالا می رود وقیمت بالاتر غذا سبب می گردد که مردم سهم بیشتری از درآمد خانوار را برای آن هزینهنمایند .
- رها کردن مدارس توسط بچه ها برای یاری به ایجاددرآمد در خانواده که به علت هزینه های بالا و غیرقابل کنترل آموزش اتفاق افتادهاست.
- هزینه آموزش، فاصله تا مدرسه و دسترسی به تغذیهدر مدرسه بر اینکه کودک در مدرسه بماند تاثیر دارد .
چالش های عمده در امنیت غذایی جهانی
مرکزبین المللی تحقیقات سیاست غذای امریکا در گزارش سال 2011 چالش های امنیت غذایی راچنین بیان نمود:
- شوک های شدید آب وهوایی به ویژه موارد انسان ساخت:تغییرات آب وهوا منجر به افزایش 40 تا 170 میلیونی در تعداد افراد مبتلا بهسوءتغذیه در کل جهان می گردد. درحالی که افزایش دما در مناطق با عرض جغرافیاییبیشتر می تواند با افزایش محصول همراه باشد، در مناطق پایین تر (که اغلب کشورهایدر حال توسعه در آن واقع هستند) عواقب منفی را به دنبال دارد.
- ناپایداری قیمت مواد غذایی: از قیمت کود و مصرفانرژی در مزرعه و هزینه های حمل و نقل گرفته تا استفاده از محصولات کشاورزی برایفراوری سوخت که به تنهایی مهم ترین علت افزایش قیمت مواد غذایی در سال های اخیر است.
- کمبود آب: نیم میلیارد نفر از مردم جهان درکشورهایی زندگی می نمایند که به طور مزمن دچار کم آبی هستند و در سال 2050 این رقمبه 4 میلیارد نفر خواهد رسید. نه تنها به سبب تغییرات آب وهوا بلکه به دلیل استفادهبی رویه از آب رودخانه ها، دریاچه ها و منابع زیرزمینی .
- بروز قحطی به خاطر جنگ وناآرامی: حدود یک ونیم میلیارد نفر و حدود 42 درصد افراد فقیر روی این زمین هازندگی می نمایند.
- بیوسوخت ها یا سوخت هایزیستی (Biofuels)
- حضور بازیگران جدید (بخشخصوصی، سازمان های بشردوستانه، سازمان های سبز، کشورهای در حال توسعه مثل هند و چینو برزیل و...)
- بهره برداری و فرسایش بیش از حد از زمین: حدود24 درصد زمین های کشاورزی جهان تحت تاثیر فرسایش قرار گرفته و یک درصد از بهره دهیخارج شده، یعنی 20 میلیون تن از فراوری غلات در سال کاسته شده است.
- رشد بالای جمعیت
- تحولات سیاسی: تحولاتسیاسی منطقه خاورمیانه به دلیل بیداری اسلامی (بهار عربی) کشورهای این منطقه را ازمنظر غذایی ناامن می نماید .