راهنمای خرید مادربرد؛ هر آنچه پیش از انتخاب باید بدانید - مجله توسعه دهنده

مادربرد چیست؟

همانطور که در مقدمه نوشتیم، مادربرد بستر مشترک بسیاری از قطعات کامپیوترهای دسکتاپ و لپ تاپ ها محسوب می شود. از بین قطعاتی که مستقیما به مادربرد وصل می شوند می توانیم به CPU، کارت گرافیک، رم، هارد و حافظه SSD اشاره کنیم. بر روی سطح مادربرد، می توانید تعداد زیادی خطوط مسی و آلومینیومی را مشاهده کنید که بسیار نازک هستند و در واقع همین خطوط جادوی واقعی مادربرد را تشکیل می دهند زیرا ارتباطات بین قطعات مختلف را برقرار می نمایند. بعلاوه باید به وجود سوکت ها و پورت های مختلف هم اشاره کنیم که کاربردهای متنوعی دارند.

نکاتی که قبل از خرید مادربرد باید بدانید

اگر در پی اسمبل کردن کیس یا خرید مادربرد برای کامپیوتر خود هستید، توصیه می کنیم این بخش را از دست ندهید. برای بسیاری از کاربران معمولی، خرید مادربرد کار ساده ای نیست اما در هر صورت در ادامه به مهم ترین نکات مربوط به این موضوع می پردازیم تا با خیال راحت و بدون نگرانی بتوانید چنین کاری را انجام دهید.

• همیشه از مادربردهای تازه و پیشرفته دست به انتخاب بزنید. زیرا اگر مادربرد شما قدیمی باشد و محدودیت های مختلفی داشته باشد، در آینده برای ارتقای قطعات مختلف با چالش های گوناگونی روبرو می شوید.
• اگر تکنولوژی حافظه رم برای شما اهمیت زیادی دارد، هنگام خرید مادربرد این موضوع را مدنظر قرار دهید. در حال حاضر بیشتر مادربردها از رم های DDR4 پشتیبانی می نمایند اما اگر می خواهید از رم های DDR5 استفاده کنید، باید مادربرد مبتنی بر این مشخصه را بخرید. البته با توجه به اینکه رم های DDR5 همچنان بسیار گران قیمت هستند، این نوع مادربردها هنوز محبوبیت زیادی پیدا نکرده اند.
• از دیگر نکاتی که باید هنگام خرید مادربرد توجه کنید، فرم فاکتور یا همان میزان آن است. مادربردها در میزان های مختلف راهی بازار می شوند که میزان آن ارتباط مستقیمی با میزان کیس شما دارد. بنابراین مادربرد متناسب با فضای کیس خود را بخرید.
• اگر می خواهید از پردازنده و کارت گرافیکی قدرتمندی استفاده کنید، باید مادربرد متناسب با آن ها بخرید. زیرا یک مادربرد مقرون به صرفه قیمت یا میان رده احتمالا برای بهره گیری از حداکثر توان پردازنده و کارت گرافیک دچار مشکل می شود.
• وجود اسلات های متنوع در مادربرد اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا در آینده دست شما را برای ارتقا و استفاده از قطعات مختلف بازتر می نماید.

حالا بعد از این نکات کلی، با به جزئیات مربوط به مادربردها بپردازیم.

اهمیت میزان مادربرد

همانطور که گفتیم، فرم فاکتور یا همان میزان مانیتورها اهمیت بسیار زیادی دارد. از بین فرم فاکتورهای اصلی می توانیم به ATX، MINI ATX، MICRO ATX و E ATX اشاره کنیم. هر 4 مدل ویژگی های خاص خود را دارند که با توجه به احتیاجهای شما، باید از بین آن ها انتخاب کنید.

• مادربردهای ATX دارای 4 اسلات رم هستند و این نوع مادربردها از جمله قدیمی ترین مدل ها هستند که همچنان به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند. بعلاوه باید به وجود 7 اسلات PCI-E هم اشاره کنیم.
• مادربرد های Mini ATX مجهز به دو اسلات رم هستند و از فقط یک اسلات PCIe بهره می برند.
• مدل های Micro ATX چهار اسلات PCIe را ارائه می دهند.
• مدل های E ATX بزرگترین میزان را دارند و معمولا در سیستم های پیشرفته استفاده می شوند. این مادربردها مجهز به 6 اسلات رم هستند و در کل حرف زیادی برای گفتن دارند.

در حال حاضر مدل های ATX هواداران زیادی دارند و البته مدل های Mini ATX و micro ATX به علت قیمت پایین مورد توجه زیادی قرار می گیرند. بنابراین با توجه به احتیاجهایی که از سیستم خود دارید، باید یکی از این مدل ها را انتخاب کنید.

BIOS و UEFI

BIOS و UEFI دو فریم ور متفاوت هستند که به عنوان رابط سیستم عامل و مادربرد و دیگر قطعات انجام وظیفه می نمایند. UEFI نسبت به BIOS سن و سال کمتری دارد و در نتیجه پیشرفته تر است. به همین دلیل این روزها بسیاری از کاربران ترجیح می دهند به جای BIOS از UEFI استفاده نمایند. باید بگوییم که UEFI نسبت به BIOS از ویژگی های بیشتری بهره می برد و همین موضوع نقش مهمی در افزایش محبوبیت آن داشته است.

اینتل یا AMD

پردازنده یکی از کلیدی ترین قطعات کامپیوتر محسوب می شود که برند پردازنده هم ارتباط مستقیمی با مدل مادربرد دارد. طبیعتا می دانید که برای پردازنده باید از بین دو شرکت اینتل و AMD دست به انتخاب بزنید که پردازنده های این دو شرکت تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند.

سال ها قبل AMD به عنوان سازنده پردازنده های ضعیف و مقرون به صرفه قیمت شناخته می شد ولی حالا هر دو شرکت در این حوزه رقیب قدرتمندی محسوب می شوند. به علت همین تفاوت در ساختار ها، برای خرید مادربرد باید به برند و نسل پردازنده هم توجه کنید. در ادامه به این موضوع بیشتر می پردازیم.

اهمیت سوکت پردازنده در مادربرد

سوکت پردازنده همان قسمتی است که CPU به مادربرد وصل می شود. این سوکت ها طراحی یکسانی ندارند و به همین دلیل قبل از خرید مادربرد باید ببینید که قصد دارید از کدام نسل پردازنده اینتل و AMD استفاده کنید. این یعنی اگر پردازنده اینتل در اختیار دارید باید بین مادربردهای اینتل دست به انتخاب بزنید و بعلاوه اگر پردازنده AMD خریده اید یا می خواهید بخرید، باید در پی خرید مادربردهای AMD باشید. بعد از این مرحله، باید ببینید که کدام نسل از پردازنده اینتل یا AMD را می خواهید بخرید.

به عبارت دیگر اگر می خواهید یکی از پردازنده های نسل 12 یا 13 اینتل را بخرید، باید مادربرد مجهز به سوکت لازم برای این پردازنده ها را بخرید و این موضوع برای کل پردازنده های این دو شرکت صدق می نماید.

سازگاری رم با مادربرد

حافظه رم سرعت بسیار زیادی دارد و به لطف همین مشخصه، پردازنده برای قرار دادن اطلاعات مختلف و دسترسی سریع به آن ها از رم بهره می برد. سرعت و ظرفیت رم نقش مهمی در سرعت سیستم ایفا می نماید و به همین دلیل کاربران با توجه به بودجه ای که در اختیار دارند معمولا در پی بیشترین ظرفیت و بالاترین سرعت رم می روند.

به طور کلی وقتی که رم ظرفیت و سرعت بیشتری داشته باشد، پردازنده دیگر لازم نیست از اطلاعات قرار گرفته در هارد یا حافظه SSD استفاده کند و می تواند این کار را با سرعت زیادی با بهره گیری از حافظه رم انجام دهد. در حال حاضر بیشتر رم های موجود در بازار از نوع DDR4 هستند که DDR به استاندارد مشخص شده برای رم ها برمی شود. همانطور که کمی بالاتر گفتیم، اگرچه مدت ها از عرضه رم های DDR5 می گذرد، اما این نوع رم ها هنوز قیمت بسیار بالایی دارند. بنابراین بیشتر کاربران همچنان ترجیح می دهند از مادربردهای مختص رم های DDR4 استفاده نمایند.

در کنار این موضوع، برای خرید مادربرد باید حداکثر سرعت و ظرفیت رم را هم در نظر بگیرید. بنابراین اگر مثلا به 64 گیگابایت رم احتیاج دارید، نباید یک مادربرد با حداکثر قابلیت پشتیبانی از 32 گیگابایت رم را بخرید. بعلاوه حداکثر سرعت رم هم برای مادربرد باید مدنظر قرار دهید تا اگر مثلا به سرعت 3200 مگاهرتز احتیاج دارید، مادربرد بتواند از این سرعت برای رم پشتیبانی کند.

اهمیت بالای پورت ها و اسلات ها

برای اتصال قطعات مختلف به مادربرد، باید از پورت ها و اسلات های متنوعی استفاده کنید. این اسلات ها و قابلیت هایی که ارائه می دهند، اهمیت بسیار زیادی دارند و باید به آن ها توجه زیادی نشان دهید. در مادربرد کانکتورهای متنوعی وجود دارد که هرکدام کاربردهای به خصوص دارند. ابتدا باید به اسلات های رم اشاره کنیم که هر مادربرد حداقل دارای 2 اسلات رم است و با توجه به قیمت و فرم فاکتور آن، این تعداد افزایش پیدا می نماید.

از طرف دیگر باید به اسلات های PCIe برای وصل کردن قطعاتی مانند کارت گرافیک و کارت صدا و دیگر موارد مشابه اشاره کنیم. اسلات های PCIe در شکل های فیزیکی X1، X4، X8 و X16 ارائه می شوند. عددی که کنار X ذکر می شود، مربوط به تعداد مسیرهای موجود در شکاف است که ارتباط مستقیمی با چگونگی رفت و آمد داده ها در کارت موردنظر دارد. هرچقدر عدد موردنظر بیشتر باشد، سرعت تبادل داده بیشتر خواهد بود. لازم به ذکر است این اسلات ها دست کاربر را برای استفاده باز می گذارند. بنابراین اگر مثلا در مادربرد سیستم شما یک اسلات PCIe x16 وجود دارد، می توانید کارت مبتنی بر استاندارد PCIe x1 را در آن قرار دهید. البته طبیعتا در این شرایط پهنای باند کارت موردنظر در حد همان X1 خواهد بود. از سوی دیگر اگر کارت PCIe X8 در اسلات X1 یا X4 قرار دهید، پهنای باند آن بسیار کمتر می شود.

معمولا کارت گرافیک ها از PCIe X16 استفاده می نمایند و حافظه های SSD و کارت کپچر از X4 بهره می برند. کارت هایی مانند کارت های وای فای و کارت صدا عمدتا از X1 بهره می برند. پورت های SATA هم اگرچه به میزان سال های گذشته اهمیت خیلی زیادی ندارند، اما همچنان برای کارهایی مانند اتصال هارد درایو به مادربرد مورد استفاده قرار می گیرند. در این میان مادربردهای تازه برای اتصال حافظه SSD از اسلات M.2 استفاده می نمایند. اسلات های M.2 سرعت بسیار بیشتری به ارمغان می آورند و به همین دلیل هواداران بیشتری دارند. بیشتر مادربردهای تازه دارای حداقل 1 اسلات M.2 هستند که البته در مدل های پرچم دار و گران قیمت شاهد 4 اسلات M.2 هستیم.

در پنل I/O مادربرد که از بیرون از کیس می توانید به آن دسترسی داشته باشید، انواع و اقسام پورت ها قرار گرفته است که البته تنوع و تعداد این پورت ها معمولا ارتباط مستقیمی با قیمت مادربرد موردنظر دارد. بنابراین اگر در پی خرید یک مادربرد رده بالا و قدرتمند هستید، می توانید انتظار ارائه پورت هایی مانند USB-C، چند پورت USB 3.2، محل اتصال آنتن وای فای، پورت DisplayPort و HDMI را داشته باشید. بنابراین اگر تنوع و تعداد این پورت ها اهمیت زیادی برای شما دارد، هنگام خرید مادربرد باید به این موضوع توجه کنید. بعضی از مادربردها از ارتباط وای فای پشتیبانی می نمایند ولی مدل های مقرون به صرفه قیمت دارای چنین مشخصه ای نیستند و برای آن ها باید از دانگل یا کارت وای فای استفاده کنید. بنابراین بسیاری از کاربران ترجیح می دهند با پرداخت مبلغ کمی بیشتر، از یک مادربرد با قابلیت اتصال به وای فای استفاده نمایند.

شرکت های سازنده مادربردها

با توجه به اینکه چندین شرکت در زمینه ساخت مادربرد فعال هستند، بسیاری از کاربران ترجیح می دهند از بین شرکت های مشهور که امتحان خود را در این حوزه پس داده اند، دست به انتخاب بزنند. البته در بازار ایران معمولا فقط می توانید از بین مادربردهای ساخت شرکت های ایسوس، MSI و گیگابایت گزینه موردنظر خود را انتخاب کنید که هر سه معروفیت بسیار زیادی دارند و مادربردهای باکیفیتی را راهی بازار می نمایند.

بنابراین بیشتر از این که به برند توجه کنید، باید ببینید با توجه به بودجه ای که در اختیار دارید، کدام مادربرد از ویژگی های موردنظر شما بهره می برد تا بتوانید برترین انتخاب ممکن را داشته باشید.

سخن پایانی

به طور کلی برای خرید مادربرد باید نکات متعددی را مدنظر قرار دهید و همین موضوع منجر به سخت تر شدن انتخاب می شود. به عنوان مثال بعد از اینکه کیس را خریداری یا انتخاب کردید، باید با توجه به میزان آن یک مادربرد مناسب با پردازنده خود بخرید. از سوی دیگر باید مراقب سازگاری مادربرد با مدل پردازنده هم باشید. در این میان مواردی مانند تعداد اسلات ها، حداکثر ظرفیت و سرعت رم، پشتیبانی از نورپردازی های مختلف و دیگر موارد را هم در نظر بگیرید.

بنابراین توصیه می کنیم گام به گام این ویژگی ها را در نظر بگیرید تا دچار سردرگمی نشوید و از طرف دیگر بیشتر از حد احتیاج برای خرید مادربردی که به ویژگی های مختلف آن احتیاجی ندارید، متحمل هزینه زیادی نشوید.

خوشبختانه در خبرنگاران انواع و اقسام مادربردها با امکانات متنوع به فروش می رسد که برای آنالیز و مقایسه آن ها می توانید از لینک زیر استفاده کنید.

منبع: neogamr