خبرنگاران توسعه بهره برداری از منابع آب زیرزمینی 27 دشت اصفهان ممنوع است - مجله توسعه دهنده

تداوم خشکسالی ها، کاهش بارندگی ها و برداشت بی رویه منابع آب زیرزمینی در دهه های اخیر باعث شد تا از حدود 600 دشت کشور بیش از 400 دشت در شرایط بحرانی قرار گیرند و استان های فارس، کرمان، خراسان رضوی، اصفهان و خراسان جنوبی در صدر مناطق دارای بیشترین تعداد دشت ممنوعه هستند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با اشاره به اینکه این استان دارای 35 دشت است، گفت: افزایش چشمگیر برداشت آب از سفره ها و آبخوان های زیرزمینی باعث شده است که 27 دشت در شرایط نامناسبی از نظر ذخائر آبی قرار گیرند و هرگونه توسعه بهره برداری و برداشت جدید در آنها بمنظور تعادل بخشی به منابع آبی، ممنوع شد.

منصور شیشه فروش روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگاران اضافه نمود: دشت هایی که با بیشترین مشکل در این زمینه روبرو شدند شامل مهیار شمالی، دشت دامنه، اصفهان - برخوار، اردستان، فلاورجان و گلپایگان هستند.

از دیگر دشت های ممنوعه استان اصفهان می توان به مهیار جنوبی، کاشان، گلپایگان، نجف آباد، دشت آسمان، اردستان، باد - خالدآباد، مورچه خورت، کوهپایه - سگزی، اسفنداران، قمشه، مهرگرد، سمیرم، کٌمه، قبر کیخا، لنجانات، میمه، موته، علویجه - دهق، چادگان، بویین میاندشت، چهل خانه و طرق - ابیازن اشاره نمود.

شیشه فروش با بیان اینکه سطح آب های زیرزمینی در دشت های استان اصفهان بطور میانگین در هر سال 30 سانتی متر کاهش می یابد و پایین تر می رود، گفت: این مسائل از حدود 35 سال گذشته شروع شده و امروزه به شرایط بحرانی رسیده است.

وی با تاکید بر اینکه کاهش سطح سفره های آب زیرزمینی و برداشت بی رویه آب از چاه ها که بیشتر این آب برای کشاورزی استفاده می گردد، باعث ایجاد شکاف های عمیق، تراکم لایه های آبرفت، حرکت رو به پایین زمین و پدیده فرونشست در بسیاری از دشت ها و مناطق استان اصفهان شده است، توضیح داد: خشکسالی و کاهش بارندگی ها نیز این پدیده را تشدید نموده است.

شیشه فروش با اشاره به اینکه 70 درصد مساحت استان اصفهان درگیر درجه های خفیف تا بسیار شدید خشکسالی است، اضافه نمود: فرونشست زمین، زلزله خاموش است و باید برای کاهش آن و اثراتش برنامه ریزی و اقدام کرد.

آنالیز پدیده فرونشست در بناهای تاریخی و استادیوم نقش دنیا

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در پاسخ به این پرسش که خطر فرونشست زمین تا چه میزان مکان هایی مانند آثار تاریخی اصفهان و استادیوم نقش دنیا را تهدید می نماید، گفت: مقرر شده طرح های مطالعاتی گسترده ای درباره شرایط فرونشست زمین در این مکان ها توسط نهادهای مرتبط از جمله اداره کل میراث فرهنگی و فولاد مبارکه با همکاری سازمان زمین شناسی کشور انجام گردد.

استادیوم نقش دنیا با ظرفیت 75 هزار نفر در شمال اصفهان و در محدوده دشت برخوار قرار گرفته است که مدیریت اجرایی آن به مجتمع فولاد مبارکه واگذار شده است.

شیشه فروش با اشاره به اینکه هنوز خطر بسیار جدی در این مکان ها گزارش نشده است، اضافه نمود: این مطالعات با همکاری دانشگاه ها در حال اجرا است اما از طرفی نهادهای متولی باید همیشه نسبت به رصد شرایط و اتخاذ تدابیر و برنامه های پیشگیرانه برای هرگونه تهدید یا حادثه اقدام نمایند.

وی با اشاره به اینکه در مناطقی از شمال و شرق کلانشهر اصفهان و همچنین اطراف فرودگاه بین المللی شهید بهشتی اصفهان شکاف هایی از فرونشست زمین مشاهده شده است، توضیح داد: سازمان نظام مهندسی ساختمان موظف به آنالیز تاب آوری ساختمان ها و معین معیار و ضوابطی برای افزایش آن بویژه در این مناطق است.

شیشه فروش با بیان اینکه بر اساس مطالعه های اولیه صورت گرفته در زمان حاضر خطر جدی فرودگاه اصفهان را در زمینه فرونشست زمین تهدید نمی نماید، به دشت دامنه (در غرب اصفهان) اشاره و اعلام نمود: حدود 6 سال پیش بدلیل فرونشست زمین 300 واحد مسکونی در آن منطقه با پدیده شکاف دیوارها روبرو شدند و از آن پس در آن محدوده ساخت و ساز صورت نمی گیرد.

وی به سایر اقدام های صورت گرفته برای مقابله با پدیده فرونشست زمین اشاره نمود و گفت: از سال 86 تا 98 بیش از 6 هزار حلقه چاه غیر مجاز در استان اصفهان بمنظور تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی مسدود شده و وزارت نیرو مسوول این کار است.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان با بیان اینکه شرکت آب منطقه ای اصفهان موظف به شناسایی و پُر کردن چاه های غیر مجاز و نصب کنتورهای هوشمند برای جلوگیری از اضافه برداشت آب است، توضیح داد: بر اساس مصوبه ای که با سازمان زمین شناسی کشور داشتیم مقرر شد طرح های مطالعاتی درباره دشت های اولویت دار انجام گردد تا به فراخور آن اقدام های لازم صورت گیرد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، مرجع اعلام میزان فرونشست زمین را سازمان نقشه برداری کشور و مرجع مطالعات پهنه بندی فرونشست را سازمان زمین شناسی کشور اعلام نمود و گفت: مطالعات بر روی دشت مهیار صورت گرفته و سایر دشت ها در دست اقدام است.

وی اضافه نمود: جهاد کشاورزی نیز باید نسبت به اصلاح الگوی کشت و ترویج الگوهای کم آب بَر نیز اقدام کند بطوریکه تا کنون طرح آبیاری نوین در 130 هزار هکتار از اراضی استان اصفهان اجرا شده است.

وی با بیان اینکه الگوی صحیح آبیاری نوین نیز در فضاهای سبز شهری باید اجرا گردد، اضافه نمود: 50 درصد شهرهای استان به این الگو مجهز شدند و صنایع نیز باید مصرف بهینه آب داشته باشند.

شیشه فروش با اشاره به اینکه اداره منابع طبیعی نیز باید به اجرای طرح های آبخیزداری بپردازد، ادامه داد: اداره راه و شهرسازی باید جاده های در معرض خطر فرونشست زمین را شناسایی و برای برطرف خطر اقدام کند.

استان اصفهان حدود 10 میلیون هکتار مساحت دارد که حدود 6 میلیون هکتار آن مرتع، سه میلیون و 200 هزار هکتار بیابان و حدود 100 هزار هکتار جنگل است.