مکمل کربوبلاکر؛ پرطرفدارترین مکمل لاغری - مجله توسعه دهنده

آقای دکتر! لطفا در خصوص کربوبلاکرها برای مان بگویید.

بیش از نیم قرن پیش این ایده عنوان شد که بعضی فرآورده های گیاهی مانند لوبیای سفید و گندم حاوی ترکیباتی اند که از فعالیت آنزیم های آمیلاز بزاقی و پانکراسی جلوگیری می نماید. برای اولین بار در سال 1970 میلادی استفاده از مهار نماینده های آمیلاز (مشتقی از منابع گیاهی مانند گندم) در مطالعات حیوانی مورد ارزیابی نهاده شد و نشان داد مهار نماینده های آمیلاز مشتق از گندم توانایی کاهش قند خون بعد از صرف نشاسته گندم خام را دارند.

با توجه به این که کربوبلاکرهای نسل اول عوارضی مانند تحریک دستگاه گوارش را در پی داشت، از اواخر سال 1990 میلادی کربوبلاکرهای نسل دوم که کاملا گیاهی و از عصاره نوعی لوبیای سفید تهیه شده بود، مورد توجه نهاده شد. پس از ارزیابی های انجام گرفته و اثبات ویژگی عدم تحریک دستگاه گوارش، این نسل از کربوبلاکرها در سال 2001 میلادی وارد بازار شدند.

در این سال ها، مطالعات مختلفی در ارتباط با میزان اثربخشی کربوبلاکرها ابتدا در نمونه های حیوانی و سپس در نمونه های انسانی انجام شد. در پی یافته های اولیه محصولات مهار نماینده آمیلاز مشتق از لوبیای سفید تحت عنوان carbo blockers با هدف کاهش وزن، تجاری سازی و به بازار معرفی گردید. امروزه نیز کربوبلاکرها یکی از انواع مکمل هایی هستند که بیشتر برای تنظیم وزن توصیه و استفاده می شوند.

کربوبلاکرها چطور باعث کاهش وزن می شوند؟

مکمل های کربوبلاکر را به نام بلاکرهای نشاسته هم می شناسند. منظور از نشاسته، کربوهیدرات های پیچیده است و تا زمانی که به وسیله آنزیم به آمیلاز به قطعات کوچک تر تبدیل نگردد قابل جذب نیست. مهار نماینده های آمیلاز یا همان کربوبلاکرها به وسیله کاهش فعالیت آمیلاز از تجزیه کربوهیدرات ها جلوگیری می نمایند و باعث عبور آنها از دستگاه گوارش و در نتیجه عدم جذب شان می شوند.

در سال 2001 میلادی مطالعه ای که برای ارزیابی اثربخشی کربوبلاکرهای نسل دوم روی تغییرات وزن طراحی شده بود، نشان داد افراد چاقی که برای مدت 30 روز پودر کربوبلاکر نسل دوم را دریافت نموده بودند نسبت به گروه کنترل کاهش 10 درصدی در توده چربی و بیش از 3 درصدی در دور کمر را نشان دادند. این نتایج به وسیله چند مطالعه دیگر که در سال های 2001 تا 2004 میلادی انجام شد نیز مورد تایید نهاده شد.

در بیشتر مطالعاتی که برای ارزیابی میزان اثربخشی کربوبلاکرها اجرا شده، محققان گزارش نموده اند که این مکمل ها قادر به کاهش جذب بخشی از کربوهیدرات مصرفی هستند. در بعضی مطالعات این کاهش نزدیک به 50 درصد و در بعضی دیگر تا 65 درصد گزارش شده است.

مطالعات مختلفی که اجرا شده بیشتر به آنالیز اثر کربوبلاکرها در بازه زمانی 4 تا 12 نهفته ای پرداخته و میانگین کاهش وزن اتفاق افتاده برای مصرف نمایندگان منظم کربوبلاکرها حدود 2 تا 3 کیلوگرم بوده است. مطالعات دیگری نیز به آنالیز اثر کربوبلاکرها بر اشتها پرداخته و گزارش نموده اند مصرف کربوبلاکرهای نسل دوم به علت وجود ترکیبی به نام phytohaemagglutinin در لوبیا که سطح هورمون های موثر در روند سیری را افزایش می دهد، سبب تخلیه آهسته معده و کاهش اشتها می گردد.

علاوه بر نقش کربوبلاکر در روند تنظیم وزن، بعضی مطالعات نشان داده مصرف آنها سبب تنظیم قند خون نیز می گردد. در واقع8 مصرف کربوبلاکر از افزایش سریع قند خون بعد از مصرف منابع کربوهیدراتی جلوگیری می نماید. بعلاوه کربوبلاکر میزان نشاسته مقاوم در روده بزرگ را به علت کاهش جذب کربوهیدرات ها افزایش می دهند. نشاسته مقاوم در روده کوچک تجزیه نمی گردد و در نتیجه جریان ورود گلوکز به خون به کندی انجام می گیرد، میزان انسولین به طور ناگهانی بالا نمی رود و در نتیجه فرد به مدت طولانی تری احساس سیری می نماید.

یکی از مسائلی که معمولا مورد نظر متخصصان تغذیه در رژیم های کاهش وزن است، کاهش بافت چربی است. مصرف این مکمل تضادی با این هدف ندارد؟

بعضی محققان بر این باور هستند مکمل کمک با کربوبلاکرها علاوه نبر تاثیر مثبت بر روند کاهش وزن می تواند سبب کاهش میزان توده چربی گردد. با توجه به این که توده چربی نقش مهمی در بروز بیماری های مزمن بازی می نماید، مکمل بازی با کربوبلاکرها می تواند به عنوان یک عامل درمانی نیز مطرح گردد.

از سوی دیگر، به نظر می رسد مکمل کمک طولانی مدت با کربوبلاکرها به وسیله کاهش میزان دور شکم و چاقی شکمی احتمال ابتلای افراد به نشانگان متابولیک بر پیامدهای ناشی از آن مانند فشار خون را نیز کاهش می دهد.

پس در کل مصرف آن را توصیه می کنید؟

بله. البته زیر نظر متخصص تغذیه و کنار یک رژیم غذایی اصولی. در کل، الگوی تغذیه ای جمعیت ایرانی بر پایه غلات و مواد نشاسته ای است و به نظر می رسد استفاده از مهار نماینده های آمیلاز که تجزیه نشاسته را کاهش می دهند می تواند سبب کاهش انرژی در دسترس و به تبع آن کنترل بهتر وزن در جمعیت ایرانی گردد.

آیا مکمل های کربوبلاکر ضرر ندارند؟

در بیشتر مطالعات نشان داده شده مصرف کربوبلاکرها اثر ناخوشایندی ندارد. با این وجود در بعضی افراد استفاده زیاد از کربوبلاکرها سبب بروز نفخ و اسهال می گردد. معمولا در بیشتر موارد افراد می توانند زیر نظر متخصص تغذیه به عنوان یک مکمل غذایی در بهبود روند چاقی یا اضافه وزن و دیابت خود از کربوبلاکرها استفاده نمایند.

پ