باتیک روی شال و روسری زنان آذری، سفید فلفلی 500 ساله شد - مجله توسعه دهنده

هنرهایی همانند باتیک، ورنی بافی، سفال و سرامیک خاک سفید، حکاکی روی نقره، ممقان دوزی، ساخت و سازهای سنتی و البسه محلی از جمله رشته های بومی و هنرهای مخصوص آذربایجان شرقی هستند که شاید نمونه آن در نقاط دیگر کشور کمتر دیده می شود.

چاپ باتیک یکی از همین هنرهایی است که بیشتر به آن توجه نشده و درحال فراموشی است. باتیک یکی از روش های چاپ بر روی پارچه است که در کشورهای آسیایی و به خصوص در ایران، اندونزی، تایلند و هند از قدیم کاربرد داشته و هم اکنون نیز شهرستان اسکو به قطب اصلی این هنر در کشور تبدیل شده است.

مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی کند.

فایل آن را از اینجا دالود کنید: video/mp4

نام هنر: باتیک

قدمت: بیش از 500 سال

شهر زادگاه هنر: اسکو

معرفی کوتاه هنر: در چاپ کلاقه ای یا باتیک، نقش و نگار روی پارچه های ابریشم با استفاده از مواد کاملا طبیعی و به وسیله هنرمندان این عرصه چاپ می شود و نقوش چاپی پارچه کلاقه ای متنوع تراست و رنگ آمیزی مختلفی دارد.

بیشترین کاربری: روسری و شال

هنرمندان به نام این عرصه: حسین گنجینه

شرایط فعلی این هنر در استان: درحال فراموشی

علل رکود و مهم ترین چالش های پیش روی احیا: حمایت نکردن از هنرمندان، مشکل تامین مصالح مورد نیاز، فراموش شدن هنرهای بومی و قدیمی منطقه و صادرات چمدانی این صنایع دستی

ارائه راهکارهای حفظ و احیاء: شناساندن هنر باتیک، برگزاری نمایشگاه های فروش محصولات و بعلاوه حمایت از هنرمندان این عرصه

ثبت ملی باتیک اسکو در سال 91

اسکو با بیش از 100هزار نفر جمعیت یکی از شهرستان های بزرگ آذربایجان شرقی است که هنر چاپ کلاقه ای یا باتیک آن از مهم ترین صنایع دستی و هنرهای این شهرستان به شمار می رود که در سال 91 به ثبت ملی رسیده ولی متاسفانه این ثبت ملی نیز برای نجات این هنر کارساز نشده است.

چاپ باتیک در اسکو روی شال و روسری انجام می شود که با همه این تفاسیر و بی توجهی هایی که درحق این هنر انجام می شود ولی هنوز باتیک در بین مردم اسکو رواج دارد.

در واقع باتیک، یکی از انواع چاپ سنتی است که به وسیله ماده ای مقاوم، متشکل از سقز، موم و پارافین روی پارچه ابریشم انجام می شود و هنرمندان آن با موادی طبیعی آثاری نفیس و زیبا خلق می کنند.

چاپ باتیک در بدو ورود به کشورمان به رنگ سفید و زمینه مشکی انجام می شد که پس از مدتی، رنگ قرمز را با رنگ سفید به کار بردند و به صورت خال هایی بر زمینه سیاه یا سرمه ای شکل گرفت که این نقش و نگار سفید فلفلی نام گرفت و بر روی کرباس و یا قاب های چوبی انجام شد.

گفتنی است که از دوره صفویه، چاپ روی پارچه ابریشم به روش باتیک در اسکو، کهنو و باویل آذربایجان شرقی، رونق فراوان یافته و هنرمندان زیادی وارد این عرصه شدند و آثاری زیبا آفریدند.

باتیک قربانی صادرات چمدانی

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و جهانگردی شهرستان اسکو در گفت وگو با خبرنگاران با بیان اینکه 700 نفر از مردم این شهرستان مشغول باتیک کاری هستند، گفت: این هنر در اسکو بیش از 400 تا500 سال قدمت دارد و مردم اسکو مشغول این هنر هستند.

علیرضا قوچی از فعالیت 37 کارگاه باتیک در شهرستان اسکو خبر داد و افزود: کیفیت صنایع دستی باتیک اسکو معروفیت جهانی داشته و به خاطر کیفیت بالا و مرغوبیت آن مشتری های خاص خودش را دارد.

وی با تاکید بر اینکه باگذشت زمان بر خاصیت و کیفیت این صنایع دستی اضافه نموده می شود، ادامه داد: ریسندگی این صنایع دستی و تامین ابریشم مورد نیاز برای باتیک در روستای اسکندان اسکو انجام می شود.

قوچی با اشاره به صادرات چمدانی باتیک اسکو گفت: متاسفانه صادرات باتیک، چمدانی است و این موضوع به تولید داخل ضربه می زند که نیاز است درچهارچوبی قرار گیرد که باتیک در زیرمجموعه صادرات غیرنفتی باشد و از آن حمایت شود.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و جهانگردی شهرستان اسکو با بیان اینکه این شهرستان ظرفیت ها و پتانسیل های بالایی در زمینه هنر باتیک دارد، افزود: باید از این ظرفیت ها استفاده شود و آنها را شکوفا کرد.

برگزاری نمایشگاه دائمی باتیک در روستای تاریخی کندوان

وی با تاکیدبر اینکه صنایع دستی باتیک به اردبیل، گلستان، عشایر و کشورهای ترکمنستان و آسیای میانه صادر می شود، گفت: در حمایت از این هنر و شناساندن آن نمایشگاه دائمی باتیک در روستای تاریخی کندوان برگزار خواهد شد.

قوچی سپس با اشاره به احداث شهرک صنایع دستی در اسکو گفت: طی تفاهم نامه ای با شهرداری اسکو قرار است شهرک صنایع دستی استان با موضوع اسکو و هنر باتیک در زمینی به مساحت 10 هکتار احداث شود.

وی از راه اندازی خانه باتیک نیز خبر داد و افزود: نیاز است نمایشگاه های فروش و عرضه این هنر در همه نقاط استان و کشور برگزار شود.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و جهانگردی شهرستان اسکو با اشاره به اینکه احیای هنر باتیک موضوعی ملی است، گفت: باید همه نهادها و ادارات در کنار میراث فرهنگی برای حفظ و احیای این هنر تلاش کنند.

قوچی در پایان به ضرورت ورود بخش خصوصی و سرمایه گذاران به این بخش نیز تاکید کرد و گفت: حمایت بخش خصوصی از این هنر بدون شک نتایج درخشانی خواهد داشت که امیدواریم سرمایه گذاران برای حمایت از این هنر تلاش کنند.

هنر باتیک اسکو به علت مزیت هایی همانند نیاز به سرمایه اندک و زود بازده بودن می تواند باعث ایجاد اشتغال، توسعه صادرات غیرنفتی و جذب جهانگرد شود که همه این موارد بیانگر اهمیت احیا و شناساندن این هنر است که امیدواریم با همت مسئولان و تلاش هنرمندان شاهد رشد روزافزون این هنر در منطقه اسکو باشیم.