باغ پاسارگاد چگونه بدون هیچ درختی در یونسکو ثبت شد؟ - مجله توسعه دهنده

9 باغ از باغ های ایرانی سال 2011 در لیست میراث فرهنگی یونسکو ثبت شدند این باغ ها که به علت سبک خاص ساخت باغ های ایرانی و مفهوم آن واجد ارزش ثبت جهانی شناخته بودند همگی دارای عمارت یا درختان و باغات بزرگی بوده اند که شامل یک دوره تاریخی از کشور ایران می شدند مانند باغ پاسارگاد، ارم، چهلستون، فین، عباس آباد، شازده، دولت آباد، پهلوان پور و اکبریه.

اما در میان این باغ ها تنها باغ پاسارگاد است که هیچ درختی ندارد و اگر کسی در پی مفهوم باغ امروزی در پاسارگاد باشد؛ جز زمینی بایر چیزی نخواهد یافت.

بنابراین جای این پرسش وجود دارد که چگونه باغ پاسارگاد که زمانی در دوره هخامنشیان وجود داشته و اکنون اثری از آن نیست، در لیست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است حال آنکه هرکدام از 8 باغ دیگر دارای درختان و عمارت هایی به معنای امروزی هستند.

این پرسش را محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی کشور پاسخ می دهد و می گوید:

درست است که در محل باغ پاسارگاد درختی وجود ندارد اما کل شاکله باغ پاسارگاد هنوز موجود است و در حقیقت این باغ به عنوان باغ باستان شناسی شناخته می گردد هر چند که باغ زنده ای نیست. اکنون باغ عباس آباد هم خیلی از المان ها را ندارد اما در لیست 9 باغ ایرانی گذاشته شده است.

این مقام مسئول در سازمان میراث فرهنگی گفت:

ما دو نوع باغ داریم. باغ زنده و باغ باستان شناسی. این دو با هم متفاوت هستند. ما در این پرونده مفهوم باغ های ایرانی را ثبت نموده ایم. برای رساندن این منظور و مفهوم باید بگوییم که کدام باغ در سیر تحول آن نقش داشته اند و ساخت باغ ایرانی از کجا و چطور آغاز شده است. شاهد این گفته باغ پاسارگاد است.

طالبیان ادامه می دهد:

اگر اسناد و مدارک تمدنی که از بین رفته موجود باشد می توان آن را در لیست میراث فرهنگی ثبت کرد همان طور که شهر سوخته ثبت شد. از باغ پاسارگاد هم یک محوطه به جا مانده که نشان از تمدن و یک دوره تاریخی مهم بوده است. بعلاوه به عنوان باغ باستان شناسی، نشانه هایی از راه آبه ها و کاخ و کوشک دروازه آن موجود است.

باغ های ایرانی مانند دانه های یک تسبیح به هم پیوسته هستند برای این 9 باغ باید قصه ای تعریف کرد که سناریوی آن از باغ پاسارگاد آغاز می گردد تا دوره های مختلف تاریخی دیگر، یعنی هر یک از باغ ها نماینده ای از یک دوره تاریخی و یک مفهوم هستند.

باغ ایرانی پاسارگاد یکی از بخش های مجموعه پاسارگاد است بر اساس آنچه در متون تاریخی آمده، در زمان ساخت این باغ، کوروش شخصاً دستور داده بود که باغ پاسارگاد چگونه ایجاد گردد و درخت ها نیز به چه شکل کاشته شوند، یعنی هندسی سازی باغ و ساختار فضایی آن از نگاه کوروش به باغ ایرانی اقتباس شده است.