جشن تاریخی تیرگان در یزد - مجله توسعه دهنده

جشن تیرگان به همراه نوروز، مهرگان و سده از جمله مهم ترین جشن های ایرانیان باستان است که با شکوه خاصی برگزار می شده است.

در برگزاری جشن تیرگان، آیین های خاصی اجرا می گردد که از جمله آن می توان به آب پاشی، فال کوزه و دستبند تیر و باد اشاره نمود. آب در جشن تیرگان اهمیت زیادی دارد و به همین علت، این جشن معمولا در کنار رودخانه و چشمه برپا می گردد.

یکی از رسوم این جشن، رسم آب پاشیدن روی همدیگر است تا گرمای هوای تیر به در گردد. یکی دیگر از آیین های جشن تیرگان مانند بسیاری از جشن های ایرانی، فال کوزه یا چکُ دولَه است.

در این سنت، روز قبل از جشن تیرگان، به دختری کوزه سفالی سبزرنگ و دهان گشادی می دهند که دوله نام دارد. او این ظرف را از آب پاکیزه پُر می نماید و یک دستمال سبز ابریشمی را بر روی دهانه آن می اندازد. آن گاه دوله را نزد همه کسانی می برد که آرزویی در دل دارند و می خواهند در مراسم چک دولَه شرکت نمایند. آن ها جسم کوچکی مانند انگشتری، گوشواره، سنجاق سر، سکه یا مانند این ها در آب دوله می اندازند. سپس دختر، دوله را به زیر درختی همواره سبز مانند سرو می برد و در آن جا می گذارد.

در روز جشن تیرگان و پس از مراسم آب ریزان، همه کسانی که در دوله جسمی انداخته اند و نیت و آرزویی داشته اند، در جایی گرد هم می آیند و دوشیزه، دوله را از زیر درخت به میان جمع می آورد. در این فال گیری، بیشتر بانوان شرکت می نمایند و سالخوردگان با صدایی بلند به نوبت شعر هایی می خوانند و دختر در انتها هر شعر، دست خود را درون دوله می برد و یکی از اجسام را بیرون می آورد؛ به این ترتیب صاحب آن جسم متوجه می گردد که شعر خوانده شده مربوط به نیت، خواسته و آرزوی او بوده است.

در شروع جشن، بعد از خوردن شیرینی، بندی به نام تیر و باد که از هفت ریسمان به هفت رنگ متفاوت بافته شده به دست می بندند. 9 روز بعد این بند را باز نموده و در جای بلندی مانند پشت بام به باد می سپارند تا آرزو ها و خواسته هایشان را به اسم پیغام رسان به همراه ببرد.

عکاس: بهارک روشن بخش/ ایسنا